اما و اگرهای عزاداری حسینی؛ از حضور در شبکه‌های مجازی تا اجرای پروتکل‌ های بهداشتی

به گزارش راهبرد معاصر؛ با ورود به ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع)، شهر رنگ عوض می‌کند و همراه مردمانش که عاشقانه رخت عزای حسینی بر تن می‌کنند، سیاه پوش می‌شود و علم و پرچم‌های عزا را از پستو ها بیرون می‌کشند و این همه اتحاد ملی و مذهبی در عزاداری سید و سالار شهیدان را به رخ می‌کشند؛ اتحادی که دشمن آن را تاب نیاورده و هر ساله پیش از آغاز آن دست به تخریب می‌زند چه تخریب اصل ماجرای عاشورا و لب تشنگی و کودک کشی‌ها و ناجوانمردی‌های دشمنان خدا در کربلا چه تخریب شخصیت‌های اسطوره کربلا.

 اما محرم امسال با محرم سال‌های دیگر یک تفاوت فاحش دارد و آن اینکه محرم امسال در حالی از راه می‌رسد که پیش از این دنیا درگیر ویروسی میکروسکوپی شده که از قرنطینه تا مرگ ‌ره‌آوردش بوده است و این سبب شده اجتماعات، مراسمات عزا و عروسی و برگزاری سمینار و جشنواره همه کنسل شود و طبق دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا استفاده از ماسک برای استفاده از حمل و نقل عمومی اجباری شود و فاصله گذاری اجتماعی به عنوان عامل مهمی در کاهش خطر ابتلا به کرونا در تمام کشور به اجرا در بیاید، اما مگر می‌شود محرم باشد و عزاداری نباشد؟

لبیک مداحان

 در حالیکه سازمان بهداشت جهانی از افزایش آمارهای ابتلا و مرگ و میر کرونا در دنیا خبر می‌دهد و ستاد ملی مبارزه در کرونا هم پروتکل‌های شدیدتری نسبت به پیک اول کرونا در کشور وضع کرده اما  باز هم دشمنان اسلام و مسلمانان و رسانه‌های معاند که از وحدت و اتحاد روزهای محرم از اربعین تا عاشورا وحشت دارند بیکار نمانده و این بار با عزمی دو چندان و از دریچه دیگری دست به تخریب محرم و عزاداریهایش می‌زنند تا عاشقان حسینی را بیش از پیش از گرد علم عزای سیدالشهدا دور کنند غافل از آنکه رهبر فرزانه انقلاب آب پاکی را روی دست همه ریخته و عنوان کردند:«همه سوگواران حسینی، هیئات مذهبی و مداحان موظف هستند به هر چه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می کند، عمل کنند زیر موضوع بسیار مهم است، بنده هر چه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد و توصیه و تاکیدم به همه عزاداران، هیئت های مذهبی، مداحان و منبری ها نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه ای بزرگ پدید خواهد آمد».

از طرفی از منظر امام حسین(ع) حق الناس آنچنان با اهمیت است که در شب عاشورا خطاب به یارانشان می‌فرمایند: «اگر کسی حقی از مردم به گردن دارد، در کربلا نماند و برود.» حال چطور امکان دارد یاران عصر حاضر سیدالشهدا بر این دستور امامشان گردن ننهند! در حالیکه سلامت عزاداران در اولویت است و به فرموده رهبری ممکن است فاجعه ای عظیم پدید بیاید.

ابتکار عاشقان حسینی

سخنان رهبر معظم انقلاب سبب شد تا برخی عاشقان حسینی دست به ابتکار بزنند تا هم عزاداری‌های محرم برگزار شود و هم پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و این مهم خبر از تغییر شکل عزاداری‌ها دارد. تغییر شکلی که نه اصل ماجرا را زیر سوال می‌برد و نه فاصله گذاری اجتماعی و دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا را به چالش می‌کشاند. البته نباید از خاطر برد و شاید دور از انصاف باشد اگر نگوییم  که از زمان شروع کرونا در کشور اماکن مذهبی، مساجد و حسینیه‌ها  و در کنارش هیئت‌های مذهبی بیشترین دغدغه را در رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری‌های اجتماعی داشته‌اند و پا به پای ستاد ملی مبارزه با کرونا جلو رفته اند و حتی در پی بی‌انضباطی‌های باشگاه‌های ورزشی و تالارهای عروسی در برگزاری مراسمات و ... مراسم شب قدر را هم با همان پروتکل‌های بهداشتی پیش بردند.

شعور حسینی همان شور حسینی

هیئت‌های یزدی هم که عزاداری‌های محرمشان زبانزد خاص و عام است، دست به اقدامی قابل تحسینی زده اند و با جایگزینی شعور حسینی به جای شور حسینی حرکت جدیدی آغاز کرده اند تا نشان دهند مریدان واقعی سیدالشهدا بوده و بر حق الناس در کنار گسترش فرهنگ عاشورایی ارج می‌نهند؛ تعدادی از هیأت‌های یزدی با انتشار اطلاعیه‌هایی جداگانه اعلام کردند که امسال عزاداری به شکل سنتی نخواهند داشت و با توزیع بسته‌های معیشتی شعور حسینی را پاس می‌دارند. اقدامی قابل تحسین که هم افراد را در برابر کرونا مصون می‌دارد و هم به یاری نیازمندان را در این شرایط نابه سامان اقتصادی می‌ رود.

در یکی از این اطلاعیه‌ها آمده است:«هرچند عدم برگزاری مراسم محرم جز زجر و شکنجه چیز دیگری برای ما نیست لذا جان و سلامت انسان‌ها بر تمام فریضه‌ها مقدم است و ما بر آن شده‌ایم شعور حسینی را بر شور حسینی ترجیح داده و از برگزاری عزاداری جمعی پرهیز نماییم و با تهیه بسته‌های معیشتی و مطالعه هدف قیام عاشورا دین خود را به ساحت مقدس آقا امام زمان (عج) و مظهر الگوی شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) ادا می‌کنیم.»

فرمان رهبر انقلاب و سرنوشت محرم

تعدادی از مداحان هم بعد از سخنان رهبر معظم انقلاب مبنی بر این که هیئت ها، نوحه‌خوانان و مداحان به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا و ضوابط تعیین شده آن ستاد توجه کرده و آن را مبنای اقدام و عمل خود قرار دهند، به توصیه‌های رهبری لبیک گفتند و ایشان را فصل الخطاب و تصمیمات ستاد ملی کرونا را مرجع اقدام خود معرفی کردند. چنانچه مجید بنی‌فاطمه مداح اهل بیت(ع) در صفحه کاربری خود در یکی از شبکه‌های اجتماعی خطاب به رهبر معظم انقلاب نوشته است: «فرمایش حضرت عالی پیرامون چگونگی پاسداشت عزای حضرت سیدالشهدا(ع) و تعظیم شعائر حسینی، مطابق معمول، فصل‌الخطاب است. ما نیز دست اطاعت و ادب بر سینه گذاشته و در جمیع امور گوش به فرمان جنابتان خواهیم بود.»

محمدرضا بذری یک مداح مشهور ساکن شمال کشور هم در توییتی نوشته است: «بیانات امروز حضرت آقا در مورد ‌عزاداری محرم بار دیگر به ما گوشزد کرد که شیعه امام حسینی باید نماد عقلانیت باشد. هیئت‌ها می‌توانند امسال و در شرایط ‌کرونا با ابتکار خود، الگویی جدید برای برگزاری تجمعات در شرایط بحرانی، به جامعه جهانی ارائه کنند.»

حالا قرار است تا رسیدن به محرم هیئت‌داران، مداحان، پیرغلامان و متولیان برگزاری مراسمات و محافل عزاداری حسینی ابتکار عمل به خرج داده و الگویی برای برگزاری عزاداری‌ها در شرایط کرونا ارائه دهند. اما سوای آنچه برخی از هیئات مذهبی در یزد عنوان کردند و یا برگزاری عزاداری از طریق شبکه‌های مجازی و رادیو تلویزیون به نظر می‌رسد برگزاری مراسم و محافل عزای حسینی در فضای سر باز بتواند الگوی خوبی باشد تا هم اجتماعات  حسینی بر هم نخورد و هم کووید 19 مجالی برای عرض اندام نداشته باشد.

این در حالی است که در نهایت اولین جلسه جلسه کمیته مشترک وعاظ ، مادحین و نمایندگان وزارت بهداشت عصر روز گذشته دوشنبه ١٣ مردادماه برگزار شد.

در این جلسه دستورالعمل‌های مدنظر وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا نسبت به چگونگی برگزاری مراسمات عزاداری ایام محرم که توسط دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شرح زیر اعلام شد: 

١. دسته‌های عزاداری در محیط‌های باز با حفظ فاصله فیزیکی بین هر فرد به اندازه چهار متر مربع (از هر طرف ۱.۵ متر)

۲. زدن ماسک برای عزاداران حسینی در تمام مراسمات و محافل ضروری و مهم ترین عامل کنترل شیوع کرونا است.

۳. افراد مسن و دارای بیماری‌های مزمن در منزل عزاداری کنند و در مجالس عمومی به هیچ وجه شرکت نکنند.

۴. برگزاری مراسمات در فضای باز اولویت اصلی مجالس حسینی باشد، و در صورت اضطرار در محیط‌های بسته می‌بایست یک چهارم ظرفیت مکان و با حفظ فاصله فیزیکی برگزار شود.(هر چقدر ارتفاع سقف محیط‌های بسته بلند تر باشد مثل ۶ یا ۸ متر، به فضای باز نزدیک تر می‌باشد. مسئله اصلی تهویه هوا است.)

۵. حرکت هیأت‌ها از یک هیأت به یک هیأت دیگر و تجمع هیأت‌ها، یکی از عواملی است که به شدت در انتقال کرونا موثر است و نباید صورت بگیرد.

۶. جهت زنجیر زنی در دسته‌های عزاداری، حتما از زنجیر‌های شخصی استفاده شود و یا زنجیرها به اشخاص تا پایان دهه عزاداری واگذار شود تا زنجیرها بین افراد دست به دست نشود.

۷. استفاده از طبل و سنج و دمام و دیگر ادوات به دلیل تحرک بالای افراد و تجمع افراد یکی از عوامل انتقال کرونا است و نباید صورت بگیرد.

۸. تمهیداتی انجام پذیرد که در هنگام ورود و خروج عزاداران از مجالس تجمع مردم نباشد. مردم به نوبت و با فاصله وارد یا خارج شوند.

۹. حتی الامکان نذورات حسینی به سمت کمک‌های مومنانه و توزیع مواد غذایی درب منازل برود، اگر در جایی نذر غیر قابل تغییر بود، با نظارت کارشناس‌های بهداشتی پخت و توزیع صورت بگیرد و بصورت بیرون بر در ظرف‌های یکبار مصرف به نحوی توزیع شود که تجمع مردم را به دنبال نداشته باشد.

۱۰. مهم‌ترین مسئله که در مورد عزاداری‌ها هنوز به اتفاق نرسیده ایم، برگزاری مراسمات در محیط بسته به مدت بیش از یک ساعت می‌باشد.

هرچند پارک‌ها و بوستان‌ها به سبب کنترل بیماری کرونا و قطع زنجیره انتقال به دستور ستادملی مبارزه با این بیماری در حال حاضر در بسیاری از شهرهای کشور تعطیل است اما می‌توان با کمی تدبیر و رعایت اصول اساسی فاصله‌گذاری، مجالس عزاداری را به این نقاط منتقل کرد یا هیئت‌دارانی که پیش از این در یک زمین خالی اقدام به برپایی چادر و خیمه جهت اجرای مراسم می‌کردند حالا در همان مکان به شکل سرباز و نه سرپوشیده و البته باز هم با رعایت فاصله گذاری‌های ایمن و الزام استفاده از ماسک و دستکش و کنترل تعداد نفرات برای حضور در مراسم، هیئت را حتی در شرایط کرونا برای برگزاری مراسم فعال نگه دارند. البته این امر پیش از این در برخی مساجد با کنترل تعداد نفرات و قرار دادن سجاده‌هایی با فاصله‌های یک تا یک متر و 20 سانت در برگزاری نماز انجام شده است  پس می‌تواند با رعایت فاصله‌های بیشتر برای برپایی هیئت عزای حسینی اقدام شود.  

بهره سخن

گذشته از تمام آنچه گفته شد و بنا به فرموده رهبری موضوع بسیار مهمی است و پای جان مردم در میان است و باید پروتکل ها بهداشتی بیشتر و بهتر رعایت شود چرا که آمار مبتلایان و فوتی‌ها هر روز بیشتر می‌شود و این امری نگران کننده است.

هر چند برخی هم معتقدند می توان ورودی‌های حسینیه ها و مساجد را برای برگزاری مراسمات کنترل کرد که به نظر می رسد با ارائه الگویی مناسب در قرار گیری عزاداران برای رعایت فاصله‌گذاری ایمن و برگزاری در فضای سرباز  این امر شدنی باشد، از طرفی هیئت‌داران می‌توانند در مبادی ورودی هیئت از ورود افراد بدون ماسک یا مشکوک و تب‌دار جلوگیری کنند.